Üç Aylar ve Önemi

Müslümanların kıymeti gereği üç aylar orucu, üç aylar tesbihi, üç aylar duası şeklinde birtakım ibadetlerle diğer aylar ile arasını ayırmak istediği üç ayları ayrıcalıklı kılan bazı sebepler şunlardır:

Efendimizin ümmetinin ömrü kısa olduğu için, Allah kullarını affetmeye vesileler murat etmiş, bu sebeple mübarek günler ve geceler yaratmıştır.

Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem’den bu ayların faziletine dair bazı rivayetler zikrolunmuştur.

Beş vakit namaz bu aylar içerisinde farz kılınmıştır.

Kur’an-ı Kerim bu aylarda nazil olmuştur.

Mübarek gün ve gecelerden dördü bu aylar içerisinde vuku bulmaktadır.

Receb ayının ilk cuma gecesi Regaip Kandili,

Receb ayının 27. gecesi Miraç Kandili, (Efendimizin Rabbiyle bizzat görüşmesi)

Şaban ayının 15. gecesi Beraat Kandili, (Günahlara kefaret, günahlardan Berat gecesi)

Üç ayların içinde bu kadar önemli olay barınması ve gelen rivayetlerde kıymetine vurgu yapılması sebebiyle insanlar üç aylar orucu, üç aylar tesbihi, üç aylar duası gibi bu aya hass ibadetleri araştırmaktadır. Ancak İslam dinindeki önemli gün ve geceler için belirlenmiş özel ibadetler yoktur.

Üç Aylarda Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Üzerimize rahmetin yağdığı, kalplerimizin yumuşadığı, Allah’a yakınlaşmada önemli bir fırsat olan üç aylarda yapılması gerekenler manevi bir atmosfer oluşturup vaktin çoğunu nafile ibadetlerle geçirmek ve haramlardan uzak durmaktır. Bilhassa üç aylar tesbihi olmasa da bu aylarda bol bol zikir çekilmeli ve Allah azze ve celle anılmalıdır. Üç aylarda oruç tutmanın fazileti diğer aylardan daha fazla olduğu için bu aylarda daha fazla oruç tutmaya gayret edilmelidir.

Recep  ve Şaban ayı günahlar ile kararmaya yüz tutmuş, gaflet içerisinde boğulmaya başlamış kalbin silkelenip kendisine gelmesi için hazırlık devresidir. Çoraklaşmaya başlamış toprağın rahmet yağmuru ile yeniden canlanması için bir sürece ihtiyacı olduğu gibi, kalplerin de yeniden canlanması için bir sürece ihtiyacı vardır. Allah katında en değerli ay olan, Allah’ın kulları ile irtibata geçtiği vahyin indirilmeye başlandığı Ramazan ayını en iyi şekilde değerlendirmek, ayın sonuna günahlardan arınmış bir şekilde çıkabilmek için ön hazırlık gereklidir. İşte bu ön hazırlık da Recep ve Şaban ayında yapılmalıdır. Daha önce de belirttiğimiz gibi belli bir üç aylar duası olmasa da kişi bu aylarda bol bol Rabbine yakarmalı ve tevbe etmelidir.

Üç Aylar Sevap Kazanmak İçin Fırsat Aylarıdır

Yine aynı şekilde, üç aylar orucu diğer aylara kıyasla daha çok tutmamız gereken aylardır.

Gerçekten imtihanı kazanmak isteyen bir kul, Rabbine yaklaşmaya çalışır, bunun için fırsatlar kollar. Ara ara nefsine ve şeytana uysa da Allah’ın kuluna sunduğu sevap kazanma yollarını dört gözle takip eder ve işlediği hatalardan dolayı kendini affettirmeye çalışır. Müslümanın  duası dilinden eksik olmaz. Daima yakarma halindedir. Kul yaptığı ameller ile değil Allah’ın rahmeti ile cennete girer. Allah’ın rahmeti ise kulun yapmış olduğu ameller ile celb olunur. O halde biz kullar olarak Allah’ın rahmetini kazanmanın yollarını aramalı, bize sunmuş olduğu her fırsatı çok iyi değerlendirmeliyiz.

Üç aylar da kulun kendi özüne dönmesi, yaratılış gayesini hatırlaması ve günahlardan tevbe etmesi için Allah tarafından kullara sunulmuş bol sevaplı ve maneviyatlı mübarek aylardır. Üç aylar duası olan Müslümanların bilhassa daha fazla nimete gark olduğu bir aydır. Bin aydan daha hayırlı olan Kadir Gecesini ve on bir ayın sultanı Ramazan ayını içerisinde barındıran üç aylar yine rahmet ve mağfiret dolu diğer geceleri de içerisinde bulundurmaktadır. Üç aylar orucu ve oruçla beraber nefsi terbiye etmenin öneminin hatırlatıldığı aylardır.

Peygamberimiz Üç Aylarda Neler Yapardı?

Üç aylar ile ilgili ayetler doğrudan yoktur. Bu ayları en iyi şekilde değerlendirebilmemiz için öncelikle bize her noktada en güzel örnek olan Efendimiz’in hayatına bakmamız gerekir.
O Rabbimizin Rad suresinde buyurduğu “Kalpler ancak Allah’ı anmakla huzur bulur.” ayetini çok iyi anlamış, “Dikkat edin! Vücutta öyle bir et parçası vardır ki, o iyi/doğru/düzgün olursa bütün vücut iyi/doğru/düzgün olur; o bozulursa bütün vücut bozulur. Dikkat edin! O, kalptir.” Hadisiyle kalbin önemine değinmiş ve Allah’a yakınlaşmak için evvela kalbin iyi olması gerektiği üzerinde durmuştur. Bu sebeple üç aylar tesbihi en çok yaptığı aylar olmuş ve bu aylarda istiğfar ve ibadetlere yoğunlaşmıştır.

Allah Rasulü özellikle Ramazan ayına çokça önem verirdi. Üç aylar orucu daha çok tuttuğu aylardı. Bu ayların ilk ikisi olan Recep ve Şaban ayında orucu artırır hatta bir rivayete göre Şaban ayının tamamını oruçlu geçirirdi.

 Efendimiz(sav) hayatının her anını Allah’ın razı olduğu şekilde geçirmekle birlikte özellikle Allah katında kıymetli olan bu ayları en güzel şekilde değerlendirmiş, ümmetine tavsiyelerde bulunmuş;

 -“Allah'ım! Recep ve Şâban aylarını hakkımızda mübarek eyle, bizi Ramazan ayına ulaştır!” diyerek dua etmiştir.

 Bütün günahları affolunmuş ve cennet ile müjdelenmiş bir kul olmasına rağmen Allah’ın sunmuş olduğu fırsatı en iyi şekilde değerlendiren bir peygamberin ümmeti olarak bizler de onu örnek alıp susuzluktan ölmek üzere olan bir kişinin suyu istemesi gibi sevaba arzu duymalı ve bize sunulan bu fırsatı en iyi şekilde değerlendirmeliyiz. Üç aylarda ne yapılır merak edenler bu aylarda Efendimizin yaptığı gibi;

-bol bol tevbe istiğfar etmeli,

-oruç tutmalı,

-teheccüt namazlarını artırmalı,

-tefekkür etmeli,

-hayatımızın muhasebesini yapmalı,

-haramlardan uzak durmalıdır.

Ayrıca en önemlisi ve Allah’ın bizden istediği İslam Medeniyetinin yeniden inşası için peygamberi bir metod ile İslami çalışmalar yapmalı, ümmetin kurtuluşu için insanlara İslam’ı anlatmalı ve çokça dua etmeliyiz.

Üç Aylar Orucu Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Üç aylarda oruç tutulur mu sorusunu ise şu şekilde cevaplandırabiliriz:

Üç aylar orucu olarak bilinen bir oruç olmasa da Recep, Şaban ve Ramazan aylarını içinde barındıran mübarek üç aylarda oruç tutmak peygamberimizin önemle üzerinde durduğu ibadetler arasında yer almaktadır. Ramazan ayında oruç tutmak Allah’ın Müslümanlara farz olan bir emri olmakla beraber, Recep ve Şaban aylarında oruç tutmak peygamberimizin Ramazan ayına hazırlık amacıyla yapmış olduğu bir sünnetidir. Orucun yanında üç aylar tesbihi ve nafile ibadetleri de artırmamız gereken aylardır. Oruç tutacak olan kardeşlerimizin bu ibadetlerine de dikkat etmeleri gerekir.

Üç Aylar Orucu Ne Zaman Başlıyor?

3 Aylar 13 Şubat 2021 cumartesi günü başlamaktadır. Üç Aylar orucu olarak tahsis edilmiş özel bir oruç şekli yoktur fakat üç ayların başlamasından itibaren kişi gücünün yettiğince oruç tutmaya gayret etmeli ve farz oruç olan Ramazan orucuna manevi bir hazırlık evresine girmiş olmalıdır.

Üç Aylar Orucu Nasıl Tutulmalıdır?

Üç Aylar'ın bilhassa ilk iki ayı olan Recep ve Şaban aylarında tutulan oruçlar bir nevi Ramazan Ayı'na hazırlık olarak görülmelidir.Tüm yıl boyunca nefsin isteklerinin karşılandığı ve gün içerisinde sürekli yemekle meşgul olunduğu düşünülerek üç aylar orucu ile bedenin ve kalbin Ramazan ayına hazırlanması sağlanmalıdır.

Üç aylar orucunun nasıl tutulacağı konusunda ise bize bildirilen herhangi bir rivayet yoktur. Bu nedenle oruç ibadeti ile ilgili diğer rivayetler göz önüne alınmalıdır. Mümkün mertebe pazartesi ve perşembe günleri oruç tutulabilir. Allah Rasulü bugünler için şöyle buyurur:

"Pazartesi ve  Perşembe günleri ameller (Allah'a) arz olunur. Ben oruçluyken “Pazartesi amellerimin arz olunmasını isterim.” (Tirmizî, Savm 44)

Yine başka bir rivayette yer alan ayın on üç, on dört ve on beşinci günleri tutulabilir.

“(Ey Ebû Zer!) Ayda üç gün oruç tutacağın zaman, on üç, on dört ve on beşinci günleri tut.” (Tirmizî, Savm 54)

Üç Aylar'da Oruca Nasıl Niyet Edilir?

Üç aylarda isteyen nafile oruç tutabilir, isteyen de kaza orucu tutabilir.Aynı anda hem kaza orucuna hem de nafile orucuna niyet edilemez, ikisinden birine niyet edilebilir.
Eğer nafile oruç tutulacak ise;
-“Niyet Ettim Allah rızası için nafile oruç tutmaya“ diye niyet edilir.
Eğer kaza orucu tutulacak ise;
-"Niyet ettim Allah rızası için en son kazaya kalan Ramazan orucunun kazasını tutmaya." diye niyet edilir.

Üç Aylar'da Kaç Gün Oruç Tutmak Gerekir?

Üç aylar orucu kaç gün tutulur sorusu da en çok merak edilen sorular arasındadır. Ancak peygamberimiz üç aylarda kaç gün oruç tutulması gerektiği ile ilgili herhangi bir rivayette bulunmamıştır. Bazı rivayetlere göre Hz. Muhammed (s.a.v)’in Recep ve Şaban aylarında diğer aylara nispeten daha fazla nafile oruç tutmuş olduğu ancak Ramazan’ın dışında hiçbir ayın tamamını oruçlu geçirmediği hadis kaynaklarında yer almaktadır (Buhârî, Savm, 52-53; Müslim, Sıyâm, 173-79). Bundan dolayı iki ayı tamamen Ramazan ile birleştirip aralıksız üç ay oruç tutmak sünnete uygun değildir. Müslümanlar elinden geldiğince bu ayları oruçlu geçirmeye çalışmalı fakat kendi bünyesini de dikkate alarak kendisini takatten düşürecek bir hale getirmemelidir. Unutulmalıdır ki Allah’a yaklaştıran tek ibadet oruç değildir. Üç Aylar tesbihi nafile namazı ve diğer ibadetleri çoğaltarak da Rabbimizle muhabbetimizi arttırabilecegimiz aylardır

Bununla birlikte farz olan ramazan orucundan sonra Peygamber Efendimizin en çok oruç tuttuğu ay, şaban ayıdır diyebiliriz.

Hz. Aişe validemizden şöyle rivayet edilmiştir:

“Rasulullah’ın hiçbir ayda Şaban ayından daha çok oruç tuttuğunu görmedim. Bazen Şaban’ın tamamını oruçla geçirirdi.”

Efendimizin Şaban ayında diğer aylardan daha çok oruç tutmasının hikmeti üzerine birçok âlimin görüşleri mevcuttur. En kuvvetli rivayete göre Efendimizin bu ayda daha fazla oruç tutmasının hikmeti şu hadiste belirtilmektedir.

Usame bin Zeyd, der ki:

“Ey Allah’ın Rasulü! Dedim, ben sizi hiçbir ayda Şaban’da tuttuğunuz kadar çok oruç tutar görmüyorum (bunun sebebi nedir?)

Efendimiz şöyle açıkladılar:

Bu, halkın Ramazan’la Receb arasında gaflet ettiği bir aydır; hâlbuki bu ay (Şaban ayı) amellerin Rabbul Âlemine yükseltildiği bir aydır. Ben amellerimin oruçlu olduğum halde yükselmesini istiyorum.”6

Şaban ayının tamamını oruçlu geçirdiği zaman Ramazan ayına sıhhatle başlayamayacağından korkan kimse için Şaban’ın on beşinden sonra Ramazan orucunu karşılama maksadıyla oruç tutulması nehyedilmiştir.

Üç Aylar Tesbihi Var mıdır?

Peygamberimiz üç aylar tesbihi adı altında bir tesbih çekmemiştir. Bu aylara özel bir tesbihat şekli yoktur. Efendimiz bu aylarda diğer tesbihlerin yanı sıra daha çok tevbe-i istiğfara yönelmiş ve Müslümanlara da bol bol istiğfarda bulunmayı tavsiye etmiştir. Özetle, üç aylar tesbihi diye birşey yoktur fakat üç aylarda kişi gücünün yettiğince çok tesbih çekmeli kalbini Allah'a yakınlaştırmak için her türlü nafile ibadeti arttırmaya çalışmalıdır.

Üç Aylar Duası

Yine dinimizde üç aylar duası şeklinde özel bir dua ya da özel bir vird şekli belirtilmemiştir. Müslümanlar bu kıymetli aylarda daha çok kendini muhasabeye çekmeli günahlarından dolayı af dilemeli, düyanın dört bir yanında zulme uğrayan Müslüman ümmetin kurtuluşu için samimi bir kalp ile diledikleri şekilde dua ve yakarışta bulunmalıdırlar.

 Bunun yanı sıra kişi, Efendimizin okumayı ihmal etmediği sevabı bol olan dualardan, virtlerden dilediğince okuyabilir. Belirttiğimiz gibi üç aylar duası şeklinde özel bir duanın olmadığı unutulmamalıdır. Bu aylarda yapılan ibadetlerin daha çok sevap getireceğini umarak dualarını ve genel olarak nafile ibadetlerini arttırması kişinin bununla birlikte kişinin lehine olacaktır. Bununla birlikte Efendimiz Recep ayı girince;
-“Allah’ım! Recep ve Şaban’ı bize mübarek kıl! Bizi Ramazan’a ulaştır”diye dua ederdi.
Bizler de bu duayı edip mübarek üç aylardan en güzel şekilde istifade edebilmeyi Rabbimizden niyaz ederiz ...